Γουμένισσα Κιλκίς: Ο δρόμος του κρασιού στον νομό μας

Όπως αναφέρει ο Δαυίδ στον 103^ο ψαλμό του «Οίνος ευφραίνει καρδίαν ανθρώπου», αποδεικνύοντας την διαχρονική αξία του γευστικότατου ποτού. Απ’ την αρχαιότητα λοιπόν, το κρασί αποτελούσε ιεροτελεστία και διατηρούσε περίοπτη θέση στην ελληνική κοινωνία. Ο νομός Κιλκίς δεν θα μπορούσε να εξαιρεθεί απ’ την συγκεκριμένη διαδικασία αφού έχει την τύχη να φιλοξενεί την ιδιαίτερη κωμόπολη της Γουμένισσας. Στεγασμένη κοντά στους πρόποδες του Όρους Πάικου αποτελεί έναν απ’ τους σημαντικότερους σταθμούς του πανελλήνιου δρόμου κρασιού.

Ιστορική ακολουθία

Η Γουμένισσα έχει γνωστή για την παραγωγή οίνου κατά την διάρκεια της Οθωμανικής κατοχής(γύρω στο 1300) αφού τα προϊόντα της φτάνανε μέχρι τα πέρατα της αυτοκρατορίας. Μετά το ξεκίνημα της ελληνικής επανάστασης, η περιοχή γνώρισε βίαιους εξισλαμισμούς και οι κάτοικοι υποχρεώθηκαν σε ξήλωμα των προσωπικών τους αγαθών. Παράλληλα, η πρωτογενής παραγωγή οδηγήθηκε σε καθίζηση και αναπόφευκτα σταμάτησε η δημιουργία κρασιού. Μετά την απελευθέρωση στους Βαλκανικούς Πολέμους(1913) άρχισαν ξανά τα πρώτα δειλά βήματα επαναφοράς με την βοήθεια και των Γάλλων συμμάχων.  Βασιζόμενη στην αγροτική οικονομία, η περιοχή άνθησε και εμφανίστηκαν οι πρώτες οινοποιίες.

Κρασί: Μια οικογενειακή υπόθεση

Δύο ήταν και παραμένουν οι βασικές ποικιλίες αμπέλου που καλλιεργούνται. Αναφερόμαστε συγκεκριμένα στο ξινόμαυρο και την νεγκόσκα που όνομα της πιθανόν σχετίζεται με το «Νεγκούς», δηλαδή την παλιά σλάβικη ονομασία της Νάουσας η οποία προσθέτει στα κρασιά της Γουμένισσας χρώμα, αλκοόλ και χαρακτηριστικό άρωμα. Οι βασικοί πρωταγωνιστές της ιστορίας όμως είναι οι παραγωγοί. Οι οικογένειες που κρατάνε την παράδοση στην περιοχή ανέρχονται στον αριθμό 5.

Πιο συγκεκριμένα: 1)Αϊδαρίνη: Η οικογένεια Αϊδαρίνη ζει, δραστηριοποιείται και παράγει κρασί και τσίπουρο στη Γουμένισσα από τα τέλη του 19ου αιώνα. Η οικογενειακή επιχείρηση διαθέτει ιδιόκτητους αμπελώνες και διατηρεί σταθερές συνεργασίες με αμπελουργούς της ζώνης Ονομασίας Προέλευσης. Σχετικά πρόσφατα δημιούργησε ένα καινούριο οινοποιείο στην είσοδο της κωμόπολης, όπου υποδέχεται τους επισκέπτες για ξενάγηση και γευστικές δοκιμές. Η παραγωγή τους αποτελείται από τα εμφιαλωμένα κρασιά: Sauvignon Blanc (λευκό κρασί, για το οποίο έχει τιμηθεί δύο φορές στον Διεθνή Διαγωνισμό Οίνου Θεσσαλονίκης), Ροζέ Αϊδαρίνη, Merlot και Ξινόμαυρο. Τα κρασιά της μπορείτε να τα βρείτε στο παραδοσιακό γραφικό κελάρι, το οποίο αποτελεί πόλο έλξης για τους επισκέπτες, καθώς και στο παλιό παντοπωλείο της οικογένειας που βρίσκεται κοντά στο σταθμό των λεωφορείων.

2) Ευτυχίδη: Το κτήμα του Τίτου Ευτυχίδη βρίσκεται στα περίχωρα της κωμόπολης περιτριγυρισμένο από πλατανόδασος. Ο ίδιος, έχοντας σαν όνειρο τη δημιουργία μιας μονάδας που θα καλλιεργεί σταφύλια και θα παράγει από αυτά εκλεκτά κρασιά, βρέθηκε τυχαία στη Γουμένισσα και αγόρασε την περιοχή λόγω της ευνοϊκής της θέσης. Σήμερα, στο κτήμα καλλιεργούνται οι ακόλουθες ποικιλίες και παράγονται και τα αντίστοιχα εμφιαλωμένα κρασιά:

• το ξινόμαυρο μαζί με τη νεγκόσκα

• το λημνιό, μια από τις αρχαιότερες ποικιλίες της Ελλάδας που δίνει ένα ελαφρύ ερυθρό κρασί

• το Cabernet-Sauvignon, μια ξένη ποικιλία που δίνει όμως ερυθρά κρασιά με πολύ χρώμα και βάθος και τέλος

• την ξεχασμένη γαλλική ποικιλία Viogner που δίνει ένα πλούσιο σε αρώματα λευκό κρασί.

3)Μπουτάρη: Το οινοποιείο της οικογένειας Μπουτάρη βρίσκεται στην είσοδο της Γουμένισσας και ανήκει στον νυν δήμαρχο της Θεσσαλονίκης. Σε αυτό ασχολούνται αποκλειστικά με την παραγωγή του ερυθρού οίνου Ο.Π.Α.Π. «Γουμένισσα» και την παραγωγή του βραβευμένου «Φιλυριά», που στην ουσία προέρχεται από τις ίδιες ποικιλίες αλλά από σταφύλια βιολογικής καλλιέργειας της ομώνυμης κοινότητας του δήμου Γουμένισσας. Ο θεατής μπορεί να εντυπωσιαστεί από τις τεράστιες δεξαμενές , όπου αποθηκεύεται το κρασί για ένα διάστημα 7-10 ημερών για να γίνει η αλκοολική ζύμωση και στις οποίες είχαν δοθεί ονόματα, καθώς και η συλλογή από παλιά αμπελουργικά εργαλεία που κοσμούν την αίθουσα συγκεντρώσεων και δοκιμών.

4)Τάτση: Το οινοποιείο του κ. Τάτση αποτελεί την εναλλακτική πρόταση της περιοχής. Ο τρόπος καλλιέργειας που χρησιμοποιείται είναι όχι απλά βιολογικός αλλά βιοδυναμικός, σκοπός του οποίου είναι να μην υπάρχει καμία χημική επέμβαση. Φυτεύουν βίκο, ο οποίος προστατεύει το αμπέλι από διάφορες ασθένειες και στη συνέχεια κόβεται και ενσωματώνεται στο έδαφος και λειτουργεί ως ζωντανό λίπασμα. Δημιουργούν δικά τους λιπάσματα με κομποστοποίηση για να περιορίσουν στο ελάχιστο ακόμη και τα λιπάσματα που είναι εγκεκριμένα για την βιολογική καλλιέργεια, διότι επιδιώκουν το φυτό να είναι πιο υγιές. Επιπλέον, το έδαφος εμπλουτίζεται με πέτρωμα καλίου-μαγνησίου, το οποίο εισάγεται από την Γερμανία, με σκοπό την καλύτερη ωρίμανση του σταφυλιού. Η βιοδυναμική καλλιέργεια είναι μια φιλοσοφία ζωής για τους ίδιους και την εφαρμόζουν από το 1992. Η παραγωγή, εκτός από τις τοπικές ποικιλίες, αποτελείται από επιτραπέζιους Ροδίτες και χαρμάνια ερυθρών ποικιλιών. Παραμένει όμως το μοναδικό κτήμα στην Ελλάδα που παράγει ροζέ κρασί 100% νεγκόσκα. Τέλος, το οινοποιείο παράγει και κρασί grand reserve, το οποίο είναι το ανώτερο στην ιεραρχία των οίνων.

5)Χατζυβαρύτη: Το κτήμα της παραπάνω οικογένειας βρίσκεται 6 χιλιόμετρα έξω απ’ την Γουμένισσα. Το οινοποιείο Χατζηβαρύτη παράγει τέσσερις οίνους και πιο συγκεκριμένα τον ΟΠΑΠ Γουμένισσα, το Λευκό Χατζηβαρύτη, τον Ερυθρό Χατζηβαρύτη και το Sauvignon blanc.

Δρόμοι κρασιού Βορείου Ελλάδος

Όπως προαναφέραμε η Γουμένισσα-Πέλλα συμπεριλαμβάνεται σε μια ιδιότυπη διαδρομή. Μαζί με άλλες 7 περιοχές: Θεσαλλονίκη, Διόνυσου, Χαλκιδικής, Θεών του Ολύμπου, Ηπείρου, Λιμνών, Νάουσας αποτελούν τους δρόμους του κρασιού και συστήνουν τον εναλλακτικό τουρισμό. Συνεργάζονται επίσης με διάφορες ξενοδοχειακές μονάδες και πανδοχεία και προσφέρουν στους ενδιαφερόμενους συγκλονιστικές εμπειρίες με άξονα το κρασί. Οι επισκέπτες μπορούν να συνδυάσουν γευσιγνωσία με πολιτιστικά δρώμενα και τουριστικές δραστηριότητες. Γενικά συστήνεται ανεπιφύλακτα και προτείνεται για όλες τις ηλικιακές ομάδες( με μικρή προσοχή στην κατανάλωση αλκοόλ).