Πασχαλινά έθιμα στο νομό Κιλκίς

Η Ελλάδα χαρακτηριζόταν πάντα σα χώρα με πλούσια παράδοση, η οποία διανθιζόταν με τις εκάστοτε εορτές. Από αρχαιοτάτων χρόνων, η θρησκεία έπαιζε βασικό ρόλο στα ήθη και τα έθιμα του πληθυσμού. Η πάροδος των χρόνων αλλοίωσε, επηρέασε ή άλλαξε τις συνήθειες των γηγενών φυλών. Ο Χριστιανισμός όμως, συνεπικουρημένος με τις εορτές του, αποτέλεσε βασικό πυλώνα της ελληνικής νοοτροπίας. Η περιοχή του Κιλκίς δε θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση. Παρακάτω θα αναφέρουμε ορισμένες τοπικές εορτές της Πασχαλινής περιόδου, αλλά και την προέλευση τους.

Λαζαρίνες

Το έθιμο του Λαζάρου τελείται το Σαββατοκύριακο πριν από τη Μεγάλη Εβδομάδα στο χωριό Μάνδρες. Σύμφωνα με την παράδοση, το Σάββατο του Λαζάρου μια μεγάλη ομάδα παιδιών περιφέρεται στα σπίτια, ψέλνοντας τα Κάλαντα του Λαζάρου. Οι νοικοκυρές συνηθιζόταν να δίνουν για αντάλλαγμα ορισμένα κεράσματα ή λεφτά. Μετά την αναχώρηση των παιδιών, στο σπίτι ακολουθούσε μια μικρή τελετουργία. Συγκεκριμένα, η νοικοκυρά έριχνε ένα ποτήρι νερό σε κάποιο κορίτσι για να συμβολίσει την πρόκληση βροχής του Απρίλη. Παράλληλα, τα κάλαντα έδιναν στις πεθερές μια εξαίσια ευκαιρία για να διαλέξουν νύφες. Τέλος, την Κυριακή των Βαΐων ο Χορευτικός Σύλλογος Μανδρών, συνοδευόμενος από μουσικά όργανα, ξεκινάει από το σπίτι της "Μαμάς του Λαζάρου" και καταλήγει στο σπίτι της "Νονάς του Λαζάρου" χορεύοντας και τραγουδώντας. Με τον παραπάνω τρόπο αναγγέλλουν το χαρμόσυνο γεγονός της Αναστάσεως του Λαζάρου.

Επίσκεψη σε οικογενειακούς τάφους

Η Μεγάλη Παρασκευή συνδέεται μ' ένα ακόμα έθιμο προερχόμενο από την Ποντιακή παράδοση. Αναφερόμαστε στην επίσκεψη στα μνήματα προσφιλών προσώπων που αρχικά γινόταν τη δεύτερη ημέρα της Λαμπρής και έπαιρνε πανηγυρικό χαρακτήρα. Οι εμπλεκόμενοι τοποθετούν στο μνήμα κόκκινα αυγά και κερνάνε τους περαστικούς για να ευχαριστήσουν τους νεκρούς.

Κρύψιμο του Αντίδωρου 

Τη δεύτερη ημέρα του Πάσχα σε πολλά  χωριά του νομού Κιλκίς συνήθιζαν να κρύβουν ένα κομμάτι από το αντίδωρο μέσα στον κορμό του πιο γέρικου δέντρου. Η συγκεκριμένη κίνηση αποσκοπούσε στην καλοτυχία και προστασία του χωριού από κάθε κακό. 

 

Κουρμπάνι

Το Κουρμπάνι, που σημαίνει θυσία, είναι ένα πολύπλευρο έθιμο με καταβολές από την αρχαιότητα, στο οποίο οι αρχαίοι θυσίαζαν ζώα για να εξευμενίσουν τους θεούς και να έχουν αίσιους οιωνούς. Η συγκεκριμένη τελετή αναβιώνει ακόμα στο Πολύκαστρο προς τιμήν του Αγίου Γεωργίου κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Δευτέρας. Η ακολουθία γίνεται στο λόφο του Αγίου Νεκταρίου και περιλαμβάνει τη θανάτωση ζυγουριών το πρωί, τα οποία στη συνέχεια βράζονται. Οι συμμετέχοντες στήνουν ψησταριές και τραπέζια με διάφορα τοπικά εδέσματα και ποτά. Το απόγευμα, οι γυναίκες της περιοχής μαζεύονται σχηματίζοντας ημικύκλιο, εκπροσωπώντας η καθεμία το καζάνι της γειτονιάς τους. Τέλος, ο ιερέας ευλογεί τους παρευρισκόμενους και ακολουθούν ευχές για καλές παραγωγές, υγεία και ειρήνη στον κόσμο.

Μουσείο Αγροτικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς Ευρωπού: Μια κιβωτός αντικειμένων από διαφορετικές δεκαετίες

Ο νομός Κιλκίς παρόλη την έλλειψη διαφήμισης, αποτελεί ένα γεωγραφικό διαμέρισμα που χαρακτηρίζεται από ενδιαφέρουσα ιστορία. Μία από τις πιο σημαντικές περιοχές που περιλαμβάνονται στην επικράτειά του είναι και η κωμόπολη της Ευρωπού. Σε προηγούμενο άρθρο, είχαμε αναλύσει την ύπαρξη του αρχαίου συνοικισμού αλλά και τα σύγχρονα ευρήματα. Σήμερα θα αναφερθούμε σε μια αξιόλογη προσπάθεια των τοπικών παραγόντων να προωθήσουν τον πολιτισμό τους και πιο συγκεκριμένα το Μουσείο Αγροτικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς.

 Ίδρυση-Είσοδος

Στα μέσα της δεκαετίας του 2000, το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης σε συνεργασία με διάφορους φορείς χρηματοδότησε τη δημιουργία του μουσείου. Για τη στέγαση του επιλέχθηκε ο 1^ος όροφος του ανακαινισμένου παλιού δημοτικού σχολείου της Ευρωπού. Στους χώρους του κτιρίου υπάρχουν διαφόρων ειδών εκθέματα που προέρχονται κυρίως από δωρεές των ντόπιων κατοίκων. Οι παραπάνω προέρχονται από διαφορετικές φυλετικές κατηγορίες και πιο συγκεκριμένα από γηγενείς Μακεδόνες αλλά και από πληθυσμούς Πόντιων, Θρακιωτών και Βλάχων που είχαν μεταναστεύσει παλιότερα στην περιοχή. Στην είσοδο του μουσείου έχει στηθεί μια μικρή σχολική αίθουσα με αναφορά στην δεκαετία του ‘60 που περιλαμβάνει παλιά θρανία, μαθητικές ποδιές, ενδεικτικά κτλ. Οι νεαροί επισκέπτες μπορούν να επιδοθούν σε ζωγραφικές ασχολίες και να παρακολουθήσου ένα ειδικό ντοκιμαντέρ για την ιστορία και τη λαογραφία της Ευρωπού.

Ξεχωριστά τμήματα

Στο μουσείο περιλαμβάνονται 4 διαφορετικές ενότητες, οι οποίες είναι:1)Επαγγέλματα που χάθηκαν, 2)οικιακή- καθημερινή ζωή, 3)τα τοπικά εδέσματα, 4)η ιστορία της Ευρωπού. Στην καθεμία υπάρχουν ανάλογα εκθέματα που χαρακτηρίζουν την εκάστοτε θεματική. Περίοπτη θέση κατέχει η αίθουσα της Υφαντικής, η οποία αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της παράδοσης μας. Η οικιακή τέχνη διανθιζόταν με κομψοτεχνήματα που φτιάχνονταν στον αργαλειό με χρωματικές διαβαθμίσεις και εξαίσια διακοσμητικά μοτίβα. Στον συγκεκριμένο χώρο, φιλοξενείται ένας παραδοσιακός και έξοχα διατηρημένος αργαλειός, ο οποίος περιλαμβάνει όλα του τα εξαρτήματα και συνοδεύεται από ένα σεντούκι με υφαντά και εργόχειρα. Όλα τα παραπάνω, αναδεικνύουν την εικόνα μιας διαφορετικής εποχής πριν από τη φρενήρη πρόοδο της τεχνολογίας. Στην αίθουσα της Οικιακής Ζωής φιλοξενούνται μπακιρένια σκεύη μαγειρικής, αυτοσχέδια παιχνίδια, αντικείμενα καθημερινής χρήσης και γαμήλια δώρα που διασώθηκαν από γενιά σε γενιά. Τα προαναφερθέντα συμπληρώνονται από παραδοσιακές ενδυμασίες από τις περιοχές της Μικράς Ασίας, της Ανατολικής Θράκης και της Μακεδονίας. Στην τελευταία αίθουσα υπάρχουν εκθέματα από τις αγροτικές ασχολίες των παλαιοτέρων κατοίκων καθώς ο πρωτογενής τομέας χαρακτήριζε πάντα την ευρύτερη περιοχή. Εκτός από το φωτογραφικό υλικό που απεικονίζει οικόσιτα ζώα και εργαλεία, ο επισκέπτης μπορεί να δει και διάφορα είδη αρότρων.

Σκοπός και λειτουργία

Το μουσείο στοχεύει στην προώθηση της πολιτισμικής μας παρακαταθήκης και στην αναβίωση των παραδοσιακών συνηθειών. Η διατήρηση της μοναδικής ταυτότητας των προγόνων αποτελεί απαραίτητο συστατικό για ένα σύγχρονο πολιτισμό. Η έκθεση απευθύνεται σε άτομα όλων των ηλικιών και η είσοδος είναι δωρεάν. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθυνθείτε στο τηλέφωνο:2343062283